Çocuk Kitaplarında Görsellik

Can Göknil

GENEL…

Ressam olduğum için kırk yılı aşkın bir süredir resimli çocuk kitapları yapıyorum, kendi yazdıklarımı resimliyorum. En içten duygularımla, tüm doğallığımla ve sevgimle yaklaşıyorum çocuk kitaplarına. Benim düşünceme göre çocuk kitaplarında görsellik çocuğun hayatla tanışması anlamına geliyor. Resimli kitap sayfalarını izledikçe öğrenecekler yaşadığımız dünyayı ve bundan mutlu olmalılar, keyif duymalılar. Ellerine kitap alınca heyecanla karışık sevinç duymalarını sağlamalıyız. Bakmayı, görmeyi öğretmek, yaşamda estetiği sunmak, onu  benimsetmek, görsel sanatçıların becerisidir. Görsel iletişimin kıvraklığıyla çocuğa güzel yaşamanın anahtarını verebiliriz kanımca.
YAŞ GRUPLARINA GÖRE…
Çocuk gelişiminde ilk altı yılın önemini hepimiz biliyoruz. 0-6 yaş için hazırladığımız resimli kitaplarla çocuklara sanatın kapılarını aralayabiliriz. Minikleri resim ve edebiyatla tanıştırıp gülmeyi ve gülümsetmeyi öğretebiliriz. Sonraları da yorum ve seçim yapmasını. Avusturalyalı bir yazar arkadaş: “Give Them Wings” demişti. Ona katılıyorum, kanatlanıp uçmaktır kitap diyarı. Bu konuda çocukla sağlanabilecek en hızlı iletişim görselliktir tabi.

1-4 yaş arası: sadece çocuğun günlük yaşamında, çevresinde yer alan  basit kavramları içeren resimli kitaplar (örneğin:sıcak-soğuk, büyük-küçük, sert-yumuşak).
4-8 yaş arası: çocukların yaşamında yeri olan kavramları içeren çok resimli, kısa metinli kitaplar.
Sekiz yaşından büyük çocuklara resimlediğim tek kitap: Nazım Hikmet’den Sevdalı Bulut Masalı, Yapı Kredi Yayınları, 2014 1.basım, 2017 7.basım

ÇOCUK EDEBİYATINDA YAZAR VEYA RESSAM
ÖZGÜR DEĞİLDİR AMA…

Okuyucunun çocuk olması, yaratıcılığımızı frenlemek yerine kışkırtıcı olabilir. Okuyucu çocuk olunca, onların yaşını ve algısını aşmadan, hem de ince ruhlarını zedelemeden hoşgörülü ve sevecen bir tonda yazmak veya resimlemek, yani söz ve göz kardeşliğini çocuk naifliği ile harmalamak bizim en önemli sorumluluğumuz. Tam 40 yıl önce resimli kitaplara yelken açtığımda ülkemiz bu konuda acıklı durumdaydı ama  şimdi, ortam çok farklı. Çocukları edebiyat ve görsel estetikle tanıştıran çok değerli sanatçılar var aramızda. Çocuk edebiyatı ve resimli kitap son 20 yılda yazarıyla, çizeriyle ve yayıncılarıyla çağdaş düzeye erişmiştir ve kanımca bizim pek çok kitabımız uluslararası platformda yer almalıdır. Bu bağlamda,
Ege Üniversitesi, Kağıt ve Kitap Sanatları Müzesi’ne “Çocukların Ressamları ve Kitapları” başlıklı koleksiyonun eklenmesine sebep olmaktan mutluluk duyuyorum. (Açılışı 22 Nisan 2015)

ÖZETLE…

• Bireysel Kimlik, toplumsal kimlik, kültürel kimlik
• Çocuğun kendisini ve yakın çevresini tanımasına yardımcı olan, özgüvenini geliştiren,
• Düş gücünü zenginleştiren, yaratıcılığı destekleyen, gülümsemeyi ve gülümsetmeyi öğreten, “humour” u olan,
• Temel çağdaş kavramları öğreten, aile, arkadaşlık, sevgi, aşk, ayrılık,mutluluk, temizlik, cesaret, çalışkanlık,uyumluluk, kıskançlık, okul, korku, cinsellik, sağlık, doğum, ölüm gibi konuları içeren,
• Toplumsal duyarlılığı geliştiren, insanlara, çevreye ve doğaya karşı duyarlı olmayı öğreten,
• Çevreyi tanıtan, doğal çevre duyarlılığını öğreten ve geliştiren,
• Sanatı ve sporu sevdiren,
• Öz kültürümüzü öğreten, farklı kültürleri tanıtan, kültür farklılıklarında ayrım gözetmeyen,onları kültür mozaiğinin değerli parçaları olarak sunan,
• Fiziksel ve zihinsel engelleri anlamaya ve kabul etmeye yardımcı olan,

• Savaş ve barış gibi kavramları kavrayabilmek için insan yaşamının ve doğal yaşamın değerli dengelerini öğreten, kitaplar üzerinde çalışıyorum.